Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης (ΣΔΚ) αποτελεί ένα σοβαρότατο πρόβλημα υγείας που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και απαιτεί συχνή συνεργασία της εγκύου και του Διαβητολόγου. Η συχνότητά του υπολογίζεται σε 3-5% των εγκύων. Διαπιστώνεται συνήθως με τη διενέργεια της καμπύλης ανοχής στη γλυκόζη (γνωστότερη ως «καμπύλη σακχάρου») που, πλέον, έχει καθιερωθεί να γίνεται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης.
Τι είναι ο ΣΔΚ ?
Κάθε βαθμός δυσανεξίας στη γλυκόζη (δηλαδή αυξημένων τιμών σακχάρου στο αίμα), που εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη, λέγεται ΣΔΚ, ανεξάρτητα αν θα παραμείνει ή όχι μετά τον τοκετό και αν θα χρειαστεί διαιτολόγιο ή/και ινσουλίνη για τη ρύθμισή του.
Τι τον προκαλεί ?
Ο κύριος λόγος εμφάνισής του είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη που εμφανίζει η έγκυος. Αυτό συμβαίνει αφ’ ενός λόγω της παρουσίας του πλακούντα, που εκκρίνει ορμόνες αντίθετες της δράσης της ινσουλίνης, και αφ’ ετέρου λόγω της αυξημένης πρόσληψης βάρους από την έγκυο και την ανεπαρκή έκκριση ινσουλίνης για το βάρος αυτό. Μετά τον τοκετό και την έξοδο του πλακούντα, τα επίπεδα των τιμών του σακχάρου αίματος επανέρχονται στο φυσιολογικό στην συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών. Εξαίρεση αποτελεί η παραμονή του διαβήτη σε έγκυες που τον είχαν εμφανίσει προ της κύησης και δεν είχαν διαγνωσθεί.
Κινδυνεύει το έμβρυο ?
Στόχος της θεραπείας είναι να προφυλαχθεί το έμβρυο από την μακροσωμία, δηλαδή την γέννηση με βάρος άνω των 4 κιλών, που συνεπάγεται την υπερβολική ανάπτυξη και τη συσσώρευση λίπους στο σώμα του. Η μακροσωμία προδιαθέτει σε τραυματισμούς κατά την κύηση (οπότε είναι σχεδόν επιβεβλημένη η καισαρική τομή) και επιπλοκές κατά τον τοκετό. Η επιπλέον γλυκόζη στο αίμα της μητέρας, που διέρχεται από τον πλακούντα, διεγείρει το πάγκρεας του εμβρύου για παραγωγή ινσουλίνης. Αυτή η υπερινσουλιναιμία του εμβρύου θεωρείται υπεύθυνη για κάποιου βαθμού πνευματική καθυστέρηση και για αυξημένη συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας των νεογνών.Επιπλέον, αμέσως μετά τη γέννηση μπορεί το νεογνό να παρουσιάσει υπογλυκαιμία, καθώς το πάγκρεάς του συνεχίζει να εκκρίνει μεγάλη ποσότητα ινσουλίνης, ενώ η παροχή σακχάρου από τη μητέρα έχει διακοπεί. Επίσης αυξάνεται η πιθανότητα μακροχρονίων επιπλοκών στο βρέφος: παιδική και εφηβική παχυσαρκία και καρδιαγγειακά συμβάματα κατά την ενήλικο ζωή. Η διατήρηση επιπέδων σακχάρου στο αίμα της εγκύου κοντά στις φυσιολογικές τιμές μειώνει αισθητά όλους αυτούς τους κινδύνους. Είναι σαφές ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις στο έμβρυο προλαμβάνονται με την έγκαιρη θεραπεία του διαβήτη.
Κινδυνεύει από την εμφάνιση διαβήτη το παιδί ?
Όταν πρόκειται για διαβήτη που πρωτοεμφανίζεται στην κύηση, δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι το παιδί έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει διαβήτη στη ζωή του.
Πώς αντιμετωπίζεται ο ΣΔΚ ?
Αρχικά χορηγείται διαιτολόγιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες, το βάρος και τις συνήθειες της εγκύου. Αν δεν πετύχουμε ευγλυκαιμία μόνο με τη δίαιτα τότε γίνεται έναρξη φαρμακευτικής αγωγής. Η ινσουλίνη είναι η μοναδική φαρμακευτική οδός για τον ΣΔΚ. Χρειάζεται συνήθως σε 15% των εγκύων με διαβήτη κύησης.
Τί εννοούμε όταν λέμε «ευγλυκαιμία» ?
Με τον όρο «ευγλυκαιμία» εννοούμε τα όρια του σακχάρου του αίματος που θέτουμε για τη ρύθμιση του ΣΔΚ :
Σάκχαρο αίματος νηστείας ………………………..… έως 95 mg/dl
Σάκχαρο αίματος 1 ώρα μεταγευματικά ………… έως 140 mg/dl
Σάκχαρο αίματος 2 ώρες μεταγευματικά ….….… έως 120 mg/dl
Η έγκυος πρέπει να μετρά καθημερινά το σάκχαρο αίματος 3-4 φορές και τα αποτελέσματα των μετρήσεων αυτών να αξιολογούνται από τον Διαβητολόγο.
Είναι ασφαλής η χορήγηση ινσουλίνης για το έμβρυο ?
Απόλυτα ασφαλής. Η ινσουλίνη που χορηγείται με ένεση δεν διέρχεται στο έμβρυο, ενώ αντίθετα διέρχεται η αυξημένη γλυκόζη του αίματος της μητέρας, που προκαλεί τις επιπλοκές.
Πότε πρέπει να γίνεται ο τοκετός και πώς ?
Σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρίας ο τοκετός πρέπει να διενεργείται εντός της 38ης εβδομάδας, καθώς έχει βρεθεί ότι η παράταση πέραν τούτου συνδυάζεται με μακροσωμία του νεογνού. Γενικά προτιμάται ο φυσιολογικός τοκετός, αλλά η απόφαση εξατομικεύεται αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων της κάθε κύησης και της γνώμης του μαιευτήρα.
Η γυναίκα με ΣΔΚ θα χρειαστεί αγωγή μετά τον τοκετό ?
Συνήθως όχι. Μετά 2 μήνες γίνεται επανεκτίμηση και εφ’ όσον δεν υπάρχει διαβήτης γίνεται δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης 6 μήνες αργότερα. Πάντως οι γυναίκες που έχουν παρουσιάσει ΣΔΚ σε μία κύηση σε ποσοστό 50% παρουσιάζουν το ίδιο και σε επόμενες κυήσεις και επιπρόσθετα σε ποσοστό 50% παρουσιάζουν διαβήτη τύπου 2, ιδίως αν αυξηθεί το σωματικό τους βάρος.
